Oğlum altı yaşında ve yeni bir okul yılı arefesindeyiz. Anaokulu döneminde kendisine hiç harçlık vermedim.. Bu yıl ona harçlık vermeye başlamalı mıyım?

Cevap:

Cep harçlığı dünyanın her yerinde onlarca yıldır kök salmış bir aile geleneğidir. Ebeveynler harçlık vermeyi, bir şekilde çocuğun kişiliğinin şekillenmesinde katkısı olduğunun farkında olmadan bunu rutin olarak üstlenirler.

Psikologlar, kendisine saygı duyarak büyümesi için çocuğa ve ihtiyaçlarına küçük yaşlardan itibaren saygı duyulması gerektiğini vurguluyorlar. Böylece, kendi harçlığını harcarken sorumluluk bilinciyle hareket etmeye alıştığından başkalarının da ihtiyaçlarına saygı duyacaktır. Bazıları harçlığı çocukların hayatında çok önemli bir alışkanlık olarak görüyor. Çünkü sosyal ve davranışsal gelişmelerine büyük katkı sağlıyor.

Okul öncesinde çocuğun elde ettiği harçlığın harcandığı ilk şeyler her gün şeker ve meyve suyudur.  Aile bu yaştaki çocuğunun istenen davranış kurallarını öğrenebilmesi hedefiyle tatlıları ödül veya ceza olarak kullanabilir.

Çocuk altı yaşına ulaştığında ki bu ortalama çocuklarımızın okula adım attıkları yaştır. Bu yaşta harçlıklarını günlük olarak alırlar. Dokuz veya on yaşlarına geldiklerinde ise harçlıklarını haftalık olarak vermeye başlarız.

Bazı uzman eğitimciler altı yaşın altındaki çocuklara cep harçlığı vermenin faydalı olmayacağı görüşündedirler. Ancak ikinci sınıfa başlamasıyla birlikte çocuk, saymayı ve hesaplamayı öğrenir. Çocuk cep harçlığı alabildiğini gördüğünde bu ona kendisinin büyükler arasına girdiği duygusunu verecek ve sorumluluk sahibi olacaktır.

Cep harçlığı kademeli olarak verilmeli, yani haftada bir defa veya daha sonra iki defa harçlık verilmelidir. Verilen miktarın yaşına uygun olması şarttır. Onu paraya boğmak doğru değildir. Nihayetinde o daha bir çocuk ve okula giderken annesi ona ihtiyacı olan her şeyi hazırlamaktadır.

Ebeveynlerin cep harçlığını maddi imkânlarına ve çocuğun ihtiyaçlarına göre vermesi önemlidir. Örneğin, küçük bir çocuğun ihtiyaçları sınırlıyken, bir ortaokul öğrencisinin ihtiyaçları daha fazladır. Lisedeki bir genç elbise almaya ve arkadaşlarıyla gezmeye bir bütçe ayırırken, bu yaşta annesinin ona kıyafetlerini alması zorlaşacaktır. Aksine satın almayı da, elbise seçimini de kendisi yapmaktadır. Doğal olarak verilen miktar bir çocuktan ötekine değişiklik arz eder. Altı yaşındaki bir çocuk ile on bir yaşındaki bir çocuğa aynı miktarı vermek doğru olmayacaktır.

Çocuğu, harçlığının tamamını harcamamaya alıştırmak önemlidir. Bazı özel ihtiyaçlarının karşılanmasına katkı için harçlığının bir kısmını biriktirmesini tavsiye etmeliyiz. Ya da satın almak istediği oyuncaklar için, böylece çocuk hayalini kurduğu bir şeyi satın almak için para biriktirdiğini fark eder. Ayrıca parasını tamamen değersiz şeylere harcamak yerine, daha uzun süre dayanacak değerli bir şey satın almak için biriktirmeyi öğrenir. Bu ona zevk ve sorumluluk duygusu verecektir. Yine anne zaman zaman bir hikâye anlatmak ile harçlığının bir kısmını ondan isteyebilir. Ancak bu harcadığı şeyin çok kıymetli ve güzel bir şey olduğunu ona söylemek şartıyla. Böylece çocuk büyüdüğünde kişiliğine yansıyacak olan kendi çabasından ve parasından vermenin anlamını idrak edecektir.